Wie vandaag langs de singel wandelt of fietst, ziet water, groen en rust. Zeker hier, tegenover Wolvenplein, waar het water zacht langs de oude muren stroomt en de stad even op adem komt. Maar wat veel mensen niet weten: deze lommerrijke route rondom de binnenstad vertelt een verhaal van eeuwen – van verdediging en verharding tot vergroening en verbinding.
Eeuwenoude gracht met een nieuwe rol
In de 12e eeuw begon Utrecht met het graven van een gracht rondom de stad. Niet voor de schoonheid, maar voor de veiligheid: de singel maakte deel uit van een verdedigingslinie met muren, bastions en wachttorens. Eeuwenlang markeerde het water de grens tussen stad en buitenwereld.
In de 19e eeuw verloor de singel zijn militaire functie. De stad groeide, en de ruimte rondom het water werd heringericht als stadspark. Landschapsarchitect Jan David Zocher jr. gaf de singel een parkachtige uitstraling, met slingerpaden, grasvelden en doordachte zichtlijnen. Veel van die structuur is nog steeds zichtbaar in het Zocherpark, dat vandaag de dag een van de oudste stadsparken van Nederland is.
Van asfalt terug naar water
In de twintigste eeuw werd een deel van de singel opgeofferd aan het verkeer. In 1972 verdween het water bij de Catharijnesingel onder asfalt – de waterring werd letterlijk doorbroken. Wat ooit open water was, veranderde in een autoweg. Maar de stad kwam hier later op terug.
Na decennialang debat en burgeracties stroomde het water in 2020 opnieuw waar het ooit stroomde. De singel werd hersteld, weer rond gemaakt, en kreeg een nieuwe betekenis: open, ademend, en uitnodigend.
Verbinding voor mens, stad en natuur
Vandaag is de singel veel meer dan erfgoed. Het vormt een blauwgroene zone die helpt om Utrecht koel te houden, regenwater op te vangen en ruimte te geven aan planten en dieren. Maar ook voor mensen is het een waardevolle plek. Wandelaars, hardlopers, kanoërs en dromers vinden er rust en ritme. Soms is vooruitgang gewoon teruggaan naar waar het ooit begon.
De voormalige gevangenis ligt aan een van de oudste, ononderbroken delen van de singel – een plek waar het water altijd is blijven stromen, maar nu steeds meer uitnodigt tot verbinding en verbeelding.